Los séniores de la UNED-A Coruña

jueves, 25 de febrero de 2016

Comarca de Bergantiños






Felipe Senén López Gómez, durante la clase
"Soandres que tiene su origen en Subandres, que significa "lugar situado debajo de un monte a una altura". Nuestro objetivo era visitar el Monasterio de San Pedro, también conocido como Priorato, cuyo documento más antiguo data del año 956 y desde su fundación este templo benedictino tuvo mucha importancia e influyó en el desenvolvimiento agrícola-ganadero de lo que hoy es Bergantiños, pues una de sus misiones era cultivar la viña del señor. 

La iglesia es gótica con restos románicos tiene tres naves y tres ábsides. Entradas de luz donde el alabastro transparente cubre los huecos de una altura considerable, el retablo es barroco pintado según una leyenda que hay en una columna por "Don José Calvelo, su oficial José María Brocos y don Eugenio Brocos" en 1825. 
En una de las naves laterales y debajo de otro retablo, se abren unas puertas de madera y se pueden ver cinco columnas, soportando una gran piedra que se supone era un altar antiguo y la columna central es hueca, guardando unos cofres con reliquias. Hay una figura en piedra policromada, de estilo rústico, de Santa Marta del 1300 con una cesta y un cuenco en sus manos porque es la de los pobres y se cree repartía alimentos, ya en la parte superior otra imagen de la misma santa, pero pisando un dragón. En el centro de la iglesia una hermosa araña, realizada en Vigo hace diez años, pero que imita a las antiguas"


Fragmento de un texto publicado en el Blog del alumno sénior, 
Alberto Balbona, con motivo de la reciente visita a tierras de Bergantiños.


"La vida de antes", por Amelia Beceiro







"Chámome Amelia Beceiro Fernández. Nacín un 23 de xullo do ano 1936 no lugar da Ponte da Pedra, en Vilachá, Monfero.

Meus pais foron moi traballadores e chamábanse Manuel e María. Meu pai era ferreiro. Facía case todo tipo de bisagras para portais, arreglaba as rodas dos carros; rodas de madeira recubertas dun aro de ferro que se iba gastando de moito usar; poñíalles outro aro novo. Facía tamén arados, fouciños e outras cousas.

Tamén tíñamos vacas e terras con millo, patacas...Eu axudaba a miña nai no que podía. 

Cando chegou o tempo de ir para a escola, a miña nai preparábame, lavábame, vestíame e poñíame as zocas de madeira, que era o calzado que se utilizaba daquela. Íbamos moitos nenos xuntos. 


Había un mestre para os nenos e outro para as nenas. Os mestres eran moi bos, pero as veces, daban cunha vara de madeira nas máns.

Cando salín da escola fun aprender a coser cunha rapaza que se chamaba Ramona. Íbamos coser polas casas, levando a máquina na cabeza con zocas polos camiños. 

Despois aprendín a calcetar e tiven unha máquina de tricotar. Facía vestidos, faldas, xerseis... 

Tamén tiña tempo para ir ás festas, eso sí, a pé, non había coches.

Casei e seguín consendo e calcetando. Tiven nenas aprendendo. Eu ensináballes.

Tiven dous fillos moi bos, un chámase Javier e outro Francisco. quéremne moito".


Amelia Beceiro Fernández
Alumna sénior UNED A Coruña 

miércoles, 24 de febrero de 2016

"La vida de antes", por Mª. del Carmen Rodríguez Bañobre




"Empecei a ir coas vacas desde ós 6 anos. Ós 12 xa levaba conmigo a roca e o "fuso" para fiar a lá: facía os calcetíns para todos os da casa.

Con 14 anos andaba nos traballos maiores: segar, sachar ou andar nas fías. De día traballábamos e de noite xuntábamonos nunha casa, un día para unha; otro para outra, para preparar a lá; facer a tiras para as colchas de trapos. Usábamos trapos vellos, ou preparar o fíos do liño.

A elaboración do liño é moi laboriosa. Seméntase no mes de abril. Ás tres semanas hai que quitarlle as herbas malas, hay que ir sentada encima del para aplastar a terra ben. Ás nove semanas mírase que a semente estea amarela para arrancalo, despois disponse en manoxos e arrástrase pola ripa, que é unha tabla pequena que ten dentes e arranca a semente. Esta bagaña ou semente, ponse nun rincón no cuarto dous ou tres días remexéndoa de cando en vez para que non quenza porque se non, pudre. Despois pode secarse ao sol, e críbase para quitarlle a casca, es así quedar limpa.



O liño ponse en lotes pequenos, lávase no río, onde fai unha poza e métese dentro dela, poñéndolle pedras encima para que non saia da auga. Ten que quedar completamente cuberto para que lle pudra a casca. Estar alí metido vinte e un días. O casco duro vai por dentro, é coma unha caña, por fora vai a fibra que é o propio liño.

Logo desto hai que poñelo ao sol e estendelo finiño para que se seque, soía poñerse donde se segaba o trigo porque as pallas que quedaban levantábano e secábase mellor.

Unha vez seco colócase en manoxos pequenos, contrapeado (mitade da raíz vai hacia un lado e a outra hacia o outro lado) e átase pola metade co propio liño.

Aproveitase cando se coce o pan, e despois de sacalo, meténse os manoxos de liño no forno ata o día seguinte. Entón amazótase, entre catro trablas e outras tres que son as que a oprimen, hai que ter en coidado para que non se rompa a fibra, primeiro ponse ó largo e despois un pouco ó través, ata quitarlle o cascarón.


Máis tarde ponse cada manoxo en forma de ovillo e deixase ata que se volva a cocer. Despois de sacar os bolos, vólvese a meter no forno durante todo o día. Despois táscase nunha tabla de pé, que se coloca nun banco, movendo o liño para quede ben limpo. Este traballo facíase polas noites e reuníanse todos as veciñas, cada unha na súa casa.

Logo hai que ripalo no restrelo, que é un peine de clavos de ferro, ó contrario da ripla que ten dentes de madeira para quitarlle a semente. Despois fíase na roca e no fuso, ensalibando todo o fío para que quede encerado, e ponse xa en madeixas para o seu uso na costura.

Despois as madeixas hai que cocelas no pote. Por dentro do pote métese todo o seu redor e no fondo da palla de trigo para que non se queime, se se lle engade outra palla, tenxe o liño. Enxabónanse moi ben con auga e cócense un día enteiro. Unha vez cocido o liño é moi resistente, pero se non se coce rompe moi fácilmente. E despois de todos estos pasos, xa está preparado para usalo.

É un traballo moi excravo ó que lle hai que adicar tempo. Aínda hoxe conservo na casa liñaza para sementar, pero non teño ganas de voltar repetir ese pesado traballo. Xa estou xubilada, a disfrutar!!"


Mª. del Carmen Rodríguez Bañobre
Alumna sénior UNED A Coruña








martes, 23 de febrero de 2016

"Cómo me gustaría envejecer", por Brígida Vázquez






"Algo se rompe en la vida cuando los planes para envejecer se truncan, tenemos una idea y ¡plas! el destino tiene otros planes.
Si ya tienes una edad, lo cierto es que tiene su puntito más duro.
Como decimos siempre, la vida continua..."haces de tripas, corazón, y para adelante"... Intentamos sobreponernos, continuamos caminando. 
Pero la idea es otra, ahora quiero envejecer más deprisa, ¡ah! tengo esa idea, pero el tiempo tiene la suya. ¡Se acepta! Así que envejeceré al ritmo que la vida imponga y yo pueda darle. Siempre intentando, que sea amablemente y sin sobresaltos. Iré "mainiñamente" hacia alguna parte, y que esa parte, sea buena, positiva.
Desde que nacemos ya lo sabemos, tenemos un tiempo y tenemos que saber disfrutarlo, para poder llegar a buen puerto en las mejores condiciones. 
Algunas veces se tuerce algo, pero con voluntad, y más voluntad, se llega".

Brígida Vázquez López
Alumna Programa Sénior UNED A Coruña
Paderne



miércoles, 17 de febrero de 2016

De visita: Museo Militar de A Coruña



Los séniores de la UNED A Coruña, visitan las instalaciones del Museo Militar de A Coruña, guiados en todo momento por el profesor de Historia, Felipe Senén López Gómez.



Felipe Senén López, profesor en la UNED Sénior A Coruña




Durante la visita




martes, 16 de febrero de 2016

"Cómo me gustaría envejecer", por Manuela Sánchez Vázquez


"Comenzaré diciendo que nunca jamás me lo he planteado. Por extraño que parezca. Vivo el momento presente y un poco más lejos del día no planifico mucho, no sé lo que puede llegar a pasar.

Responder a esta pregunta, me parece una cuestión a largo plazo que la iré resolviendo a medida que se acerque el momento, esa fase en la vida y con ella ese ¿cómo? Ya se verá...
Es cierto que a día de hoy, no quiero pensarlo, ya lo decidiré. No quiero, ni soy así: planificar mi vejez.
¿Para qué voy a molestarme en planificar una vejez que quizás no llegue a vivir?

No me preocupa en absoluto. Iré viviendo...Iré viviendo...Iré esperando...

Si no envejezco más, no habrá que romperse más la cabeza con estos pensamientos, y si llegan tiempos más longevos, estoy convencida que serán desde luego, con buen humor mucha alegría, y ganas de hacer mucas cosas. 

Mi papi me dio una lección de vida y la seguiré siempre y mi madre, una luchadora que que conseguirá llegar a más vieja, y yo, lo veré.

Viviremos, disfrutaremos, seremos felices. La mejor medicina contra le vejez es el buen hacer; la vida es cómo la haces y la vejez es lo que haces."

Alumna: Manuela Sánchez Vázquez
UNED Sénior A Coruña
Paderne





jueves, 11 de febrero de 2016

Ampliado el plazo de inscripción para el segundo cuatrimestre




Ampliado el plazo de matrícula para inscribirse en la UNED Sénior A Coruña. El teléfono de contacto de la secretaría del Centro Asociado en A Coruña es el 981 14 50 51.

¿Te animas?






jueves, 4 de febrero de 2016

Curso: "Horta labrega", en Toxosoutos, Lousame




"Ao longo da historia da humanidade as persoas fomos perfecionando as técnicas de cultivo e o aproveitamento dos recursos para obter alimentos de xeito sostido no tempo e no territorio.

Desde mediados do século XX, esa experiencia acumulada foi prácticamente substituída por outras técnicas que significaban unha grande cantidade de producción de alimentos, concentrada en explotacións de tipo industrial e dependente do petróleo e das multinacionais a nivel mundial.

Máis, en moi pouco tempo, ditas técnicas evidenciaron ser pouco sostibeis, xa que se produciron mermas importantes de recursos básicos como a auga, a fertilidade dos solos, as sementes…. ademáis de non solucionarse a fame no mundo.

A finais do mesmo século XX xurdiron movementos e voces en todo o mundo que, ademáis de denunciar a insostibilidade e as consecuencias para o futuro do planeta e da humanidade desas prácticas, puxeron en valor os saberes labregos como coñecemento universal e científico de técnicas para recuperar a alimentación como un dereito das persoas que ademais non pode acabar co resto do planeta: xurdeu o que coñecemos como agroecoloxía, na súa dimensión non só de coñecementos de técnicas de agricultura ecolóxica, senón tamén na dimensión máis humana, máis da economía das persoas, da sostibilidade ambiental e social…

Na nosa terra, Galicia, o coñecemento, a valoración e a recuperación de saberes labregos arredor das hortas faísenos imprescindible para poder tamén recuperar a sostibilidade social, económica, ambiental, cultural…do noso territorio.

Hai moitas persoas empeñadas nesta tarefa e neste curso trataremos de contribuir nela, recollendo ademáis dito coñecemento para compartilo".
Mª. do Carme Freire Cruces
Labrega e enxeira agrícola








 






Obxetivos do curso:

1. Recopilación e plantación na horta de Toxosoutos, sede da UNED Sénior da Coruña en Lousame, de variedades de hortalizas da comarca, coa finalidade de transmitir coñecemento e formar a novas persoas.

2. Elaboración de material escrito e fotográfico para o inicio dunha publicación colectiva da UNED Sénior, Saberes e Sabores”.


3. Inicio dun "Diccionario Comarcal Labrego".



Requisitos previos

Ter ganas de compartir saberes.
Ter ganas de participar nos obxetivos do curso.

Contidos teórico-prácticos: 

  • Nocións de Botánica na hora.
  • Plantación e coidados das diferentes hortalizas.
  • Plantas silvestres aproveitables.
  • Plantas medicinais e aromáticas das nosas horas.
  • Plagas na horta.
  • Enfermedades na horta.
  • Elaborados e preparados para a saude na horta.
  • Elaborados e preparados da nosa horta para a saude humana. 
  • A horta de primaveira.
  • Repoducion de hortalizas de variedades da comarca.
  • Xestionar a auga na horta. Regos.       

Metodoloxía:


Xunguindo tres aspectos para:
  • Procurar que afloren os saberes e as experiencias individuais que todas as persoas temos acumuladas.
  • Compartir ese coñecemento individual e poñe-lo a disposición colectiva.
  • Valorar e decatarnos de que así foi como até os días de hoxe se foron transmitindo saberes científicos e populares, rescatando a idea de universalidade da Universidade.

cnica de aprendidaxe:

1. SESIÓNS EN AULA-HORTAS da comarca, pertencentes ao alumnado e/ou á veciñanza, nas que vaiamos desbrozando o programa e os obxetivos.

2. VISITAS A HORTAS E PROXECTOS VITAIS DA COMARCA, de persoas que non sendo alumnado sí estean dispostas a compartir con outras persoas dúbidas, respostas posíbeis e experiencias.

3. CHARLAS/MESAS REDONDAS CON PERSOAS, que nos amplíen as nosas dúbidas ou nos abran camiños de saber.

4. GRABACIÓNS/FOTOGRAFIAS/BLOG de todo o que facemos, para poder ir elaborando as publicacións colectivas obxetivo do curso.

5. INVESTIGACIÓN E COLABORACIÓN, con outras persoas, entidades e organismos que teñan feito traballos no mesmo senso do curso.

Imparte:

Mª. do Carme Freire Cruces. Labrega e enxeñeira agrícola.

Horario:

Martes, en horario de mañán ou tarde, a acordar co alumnado.

Duración:

14 semanas, de marzo a xuño.
 

Locais:

Aulas e hortas do Mosteiro de Toxosoutos de Lousame.
Hortas do alumnado do curso.
Hortas doutras persoas da comarca.



Bibiografía:

AUBERT, Claude. EL HUERTO BIOLÓGICO. Ed. Integral. Barcelona. 1997.
BUENO, Mariano. EL HUERTO FAMILIAR ECOLÓGICO. Ed. Integral. Barcelona. 2006.
BUENO, Mariano e outro. AGENDA DEL HUERTO Y EL JARDIN ECOLÓGICOS. Ed. Integral. Barcelona. 2004
CORDEIRO, Xesús e outros. A NOSA HORTA. Ed. Xerais. Vigo.1998
GROS, Michel. LUNARIO 2014. Ed. Artús Porta Manresa. Tarragona. 2013
LEFRANCOIS, Sandra e outras. PLANTAS COMPAÑERAS EN EL HUERTO ECOLÓGICO. Ed. La Fertilidad de la Tierra.
NUÑEZ RAJOY, A. (Coordenador). APUNTES DE HORTICULTURA. Ed. Consellería de Agricultura. SEA. Santiago. 1996
POULIQUEN, Xan. HORTA ECOLÓXICA NA GALIZA. Bahía Edicións. A Coruña. 2005
ROSELLÓ, J. i oltra. CÓMO OBTENER TUS PROPIAS SEMILLAS. Ed. La Fertilidad de la Tierra. Tafalla. 2002.
SEYMOUR, John. LA VIDA EN EL CAMPO Y EL HORTICULTOR AUTOSUFICIENTE. Ed. Blume. Montmeló. 1996
STRAWBRIDGE, Dick e James. LA GUIA COMPLETA PARA UNA VIDA AUTOSUFICIENTE. TÉCNICAS TRADICIONALES Y ÚLTIMOS AVANCES. Ed. Blume. Barcelona. 2013

lunes, 1 de febrero de 2016

"Saberes e sabores das nosas froitas". Novo curso en Lousame







"Ao longo da historia da humanidade as persoas fomos perfecionando as técnicas de cultivo e o aproveitamento dos recursos para obter alimentos de xeito sostido no tempo e no territorio.

Desde mediados do século XX, esa experiencia acumulada foi prácticamente substituída por outras técnicas que significaban unha grande cantidade de producción de alimentos, concentrada en explotacións de tipo industrial e dependente do petróleo e das multinacionais a nivel mundial.

Máis, en moi pouco tempo, ditas técnicas evidenciaron ser pouco sostibeis, xa que se produciron mermas importantes de recursos básicos como a auga, a fertilidade dos solos, as sementes e variedades…. ademáis de non solucionarse a fame no mundo.

A finais do mesmo século XX xurdiron movementos e voces en todo o mundo que, ademáis de denunciar a insostibilidade e as consecuencias para o futuro do planeta e da humanidade desas prácticas, puxeron en valor os saberes labregos como coñecemento universal e científico de técnicas para recuperar a alimentación como un dereito das persoas que ademais non pode acabar co resto do planeta: xurdeu o que coñecemos como agroecoloxía, na súa dimensión non só de coñecementos de técnicas de agricultura ecolóxica, senón tamén na dimensión máis humana, máis da economía das persoas, da sostibilidade ambiental e social…

Na nosa terra, Galicia, o coñecemento, a valoración e a recuperación de saberes e sabores labregos arredor das hortas de froita faísenos imprescindible para poder tamén recuperar a sostibilidade social, económica, ambiental, cultural…do noso territorio.

Hai moitas persoas empeñadas nesta tarefa e neste curso trataremos de contribuir nela, recollendo ademáis dito coñecemento para compartilo e para recuperar sabores das nosas froitas e saberes do noso entorno".

Mª. do Carme Freire Cruces
Labrega e enxeñeira agrícola







 
Obxetivos do curso:




1. Recopilación e plantación na horta de Toxosoutos, sede da UNED Sénior da Coruña en Lousame, de variedades de froita da comarca, coa finalidade de transmitir coñecemento e formar a novas persoas.

2. Elaboración de material escrito e fotográfico para o inicio dunha publicación colectiva da UNED Sénior "Saberes e Sabores".

3. Inicio dun "Diccionario Comarcal Labrego".

Requisitos do curso:

  • Ter ganas de compartir saberes. 
  • Ter ganas de participar nos obxetivos do curso.



Imparte:

Mª. do Carme Freire Cruces. Labrega e enxeñeira agrícola


Contidos teórico-prácticos:



1.- Introducción
  • Evolución da fruticultura.
  • Diferentes orientacións na producción de froita.
2.-Platanción dunha hora de froiteiras

  • O solo
  • Os abonos de fondo e de mantemento da plantación
  • O rego.

3.- Multiplicación e propagación

  • Semente.
  • Acodo.
  • Estaquiña.
  • Enxertos. Tipos e épocas.
  • Patróns.
  • Variedades locais de froitas a recuperar e propagar para ter froita todo o ano.

4.- Poda. Principios da poda

  • Épocas de poda.
  • Incisións e anelados.
  • Útiles de poda.

5.- Poda de formación

  • Tipos de sistemas de formación: Vaso, palmeta, pirámide, etc.
  • Eixo central.
  • Poda en función das diferentes especies

6.- Poda de fructificación e aclareo de froitos

  • Órganos fructíferos e vexetativos.
  • Poda de fructificación en froitas de pepita.
  • Poda de fructificación en froitas de oso.
  • Aclareo

7.- Problemas sanitarios das froiteiras e os seus tratamentos


  • Plagas
  • Enfermedades
  • Fisiopatías


8.- Colleita e conservación da froita


Metodoloxía do curso:


Xunguindo tres aspectos para:
  • Procurar que afloren os saberes e as experiencias individuais que todas as persoas temos acumuladas.
  • Compartir ese coñecemento individual e poñe-lo a disposición colectiva.
  • Valorar e decatarnos de que así foi como até os días de hoxe se foron transmitindo saberes científicos e populares, rescatando a idea de universalidade da Universidade.

Técnica de aprendizaxe:


1. SESIÓNS EN AULA-HORTAS da comarca, pertencentes ao alumnadoe/ou á veciñanza, nas que vaiamos desbrozando o programa e os obxetivos.

2. VISITAS A HORTAS E PROXECTOS VITAIS DA COMARCA, de persoas que non sendo alumnado sí estean dispostas a compartir con outras persoas dúbidas, respostas posíbeis e experiencias.

3. CHARLAS/MESAS REDONDAS CON PERSOAS, que nos amplíen as nosas dúbidas ou nos abran camiños de saber.

4. GRABACIÓNS/FOTOGRAFIAS/BLOG de todo o que facemos, para poder ir elaborando as publicacións colectivas obxetivo do curso.

5. INVESTIGACIÓN E COLABORACIÓN, con outras persoas, entidades e organismos que teñan feito traballos no mesmo senso do curso.


Horario:

Xoves, de 11:00 a 13:00 horas.

Duración:
14 semanas, de marzo a xuño do 2016.
Locais:

Aulas e hortas do Mosteiro de Toxosoutos de Lousame.
Hortas do alumnado do curso.
Hortas doutras persoas da comarca.



Bibliografía:

· AUBERT, Claude. EL HUERTO BIOLÓGICO. Ed. Integral. Barcelona. 1997.

· BUENO, Mariano. EL HUERTO FAMILIAR ECOLÓGICO. Ed. Integral. Barcelona. 2006.

· BUENO, Mariano e outro. AGENDA DEL HUERTO Y EL JARDIN ECOLÓGICOS. Ed. Integral. Barcelona. 2004

· GROS, Michel. LUNARIO 2014. Ed. Artús Porta Manresa. Tarragona. 2013

· SEYMOUR, John. LA VIDA EN EL CAMPO Y EL HORTICULTOR AUTOSUFICIENTE. Ed. Blume. Montmeló. 1996

· STRAWBRIDGE, Dick e James. LA GUIA COMPLETA PARA UNA VIDA AUTOSUFICIENTE. TÉCNICAS TRADICIONALES Y ÚLTIMOS AVANCES. Ed. Blume. Barcelona. 2013